Σε λίγο η αίθουσα ερημώθηκε, ησύχασε. Μόνο, πότε πότε, ακουγόταν πάνω στη σκηνή ένα ανεπαίσθητο σούρσιμο ανάμεσα στις κουρτίνες
Τάκης Κουφόπουλος
"Ο ηθοποιός"

Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2010

Celui qui voit ne sait pas voir (*)

http://sxoliastesxwrissynora.files.wordpress.com/2010/11/ceb5cebb-ceb1cf83.jpg?w=486&h=325

Συνεπαρμένοι οι άβουλοι από τη στυλιζαρισμένη αθλητική εικόνα ενός πρωθυπουργού που έχει εμπεδώσει στις παρεμβάσεις του την κυριαρχία του θεάματος επί της οποιασδήποτε ουσίας, δεν μπορούν πια να ξεφύγουν από τις σειρήνες. Με κυρίαρχο όπλο τη συγκεκριμενοποίημένη σημειολογά του στοπ-καρέ εμπεριέχοντας τον απότερο στόχο της συμπύκνωσης ενός ανύπαρκτου νοήματος στη φευγαλέα εικόνα, ο πρωταγωνιστής ενός καθόλα στημένου σκηνικού μας απευθύνει πλέον τα πλαστά διλλήματα από αναπόφευκτους εώς και μοιραίους μονόδρομους.
Το γραφικό φόντο του Καστελόριζου του μνημονίου, η διακαναλική συνέντευξη με την ξιπασμένη λεπτομέρεια του πανάκριβου i-mac εξ’ αριστερών του συνεντευξιαζόμενου, ο αθλητής με την μάυρη ισοθερμική και τα κατάλληλα παπούτσια δρομέα για μια ανάλαφρη πορτοκαλί πινελιά, όλα πλέον σπάνε τον καθρέφτη της απεικόνισης των μέχρι τώρα δεδομένων στερεοτύπων…
Πίστεψε όμως στην εικόνα! Αυτή είναι η εντολή. Η εικόνα καταγράφει τη δυναμική του ανδρός. Άλλωστε δεν ανεχόμαστε πλέον τους μέχρι τώρα πολιτικούς με το ύφος της δημοσιοϋπαλληλικής ραστώνης, ή της δυσκοίλιας συντηρητικής έκφρασης, ή του διαχειρηστή πολυκατοικίας, ή έστω του γραφικού ή ακόμα και πληθωρικού δείγματος – ανθρώπου της διπλανής πόρτας, του λαϊκού τύπου που τα βάζει με τους νταβατζήδες τρώγοντας σουβλάκι στον Μπαϊρακτάρη…
Η εικόνα πρεσβέβει νέα ήθη αλλά κυρίως στοχεύει στη διαμόρφωση και εμπέδωση ενός παράλληλου σύμπαντος. Αυτού που ο “σκληρά αγωνιζόμενος” πρώτος τη τάξη της κυβέρνησης τα βάζει ευθαρσώς ως έταιρος superhero  με τα μεγαθήρια της ΕΕ και των αγορών, βγαίνοντας επιπλέον ατσαλάκωτος από τη μάχη. Κι όλο αυτό το καταφέρνει ντυμένος με κοστούμι Zegna , ταυτόχρονα μεταφέροντας επεξεργασμένη την παράδοση και σοφία των προγόνων του στο σήμερα, με λόγο ξεκάθαρο και πάντα ακραία διλληματικό, επιτρέποντας την ψευδαίσθηση της επιλογής και πασπαλίζοντας τη συγκροτημένη εικόνα του με λίγο απαραίητηο fitness, ένα i-pod και πολλά χαμόγελα που όμως δεν υπερκαλύπτουν τη σοβαρότητα και συγκαλυμένη μελαγχολία του βλέμματος. Αυτός είναι ο στόχος των image makers του πρωθυπουργού της χώρας… και στοχέυουν στο να συνεπάρουν τα μάτια, τα αυτιά και τις ψυχές αυτών που ονειρεύονται ένα πραγματικά συγκροτημένο, εκσυγχρονισμένο, ευρωπαϊκό, πολιτισμένο κράτος… και μαζί, έστω και για λίγο, και τις περιβόητες αγορές.
Όμως πέρα από την τραγική αυτοαναφορικότητα που κάνει το επικοινωνιακό εγχείρημα να φλερτάρει επικίνδυνα με το γελοίο, τρέφοντας παράλληλα το αδηφάγο τέρας της λαϊκιστικής προσέγγισης που στρέφεται σωρηδόν ενάντια στην πολιτική, ωθώντας τους προσβεβλημένους “πολίτες” να ταυτίζουν στη συμμετοχή στα κοινά και το ουσιαστικό πρόταγμα αυτοοργάνωσης της δημοκρατίας  με τους ανάλγητους ψηφισθέντες εκπροσώπους της res publica , απορρίπτοντας κάθε έννοια συλλογικότητας, το ευαίσθητο εικονικό αρχιτεκτόνημα του παράλληλου σύμπαντος μπορεί να καταρρεύσει με απρόβλεπτη ευκολία…
Γιατί την εκριβώς επόμενη στιγμή η πραγματικότητα του καπιταλισμού επιστρέφει βάρβαρη όσο ποτέ, ταυτίζοντας χωρίς αιδώ τη μοίρα των ανθρώπων με αυτή των σκουπιδιών. Πως αλλιώς μπορεί να προσεγγίσει κάποιος την συγκλονιστική είδηση του τραγικού θανάτου του αστέγου που διαμελίστηκε από το απορριματοφόρο γιατί είχε βρεί προσωρινό καταφύγιο σε κάδο σκουπιδιών προκειμένου να προφυλαχθεί από το κρύο… αν όχι σαν τις μόνες δύο (την εξής μία) όψεις του ίδιου νομίσματος; Είναι άραγε το μέλλον των ανθρώπινων κοινοτήτων ταυτισμένο με τη χωματερή;
Μην αυταπατάστε, δεν υπάρχει σήμερα άλλη όψη… Αν αφαιρέσεις τα ψιμύθια καλοπισμού της εικόνας του πρωθυπουργού – δρομέα που κάνει stretching το κάδρο κυριεύεται από τη βαρβαρότητα. Ο επιχειρούμενος χειρισμός της σημειολογίας των αθλητικών γυαλιών ηλίου έχει ήδη υποστεί ήττα κατά κράτος από τον άστεγο… και τον θάνατο. Και τα ερωτήματα για την ανοχή και αντοχή μας απέναντι σε αυτή τη δυστοπική πραγματικότητα παραμένουν πάντα ενοχλητικά και προκλητικά αναπάντητα…
από τους "Σχολιαστές χωρίς σύνορα"

Η ενοχή που συμπεριλαμβάνει τον θεατή στην παγίδα του θεάματος δεν είναι παρά το γεγονός πως απλώς κοιτάζει εικόνες. Αν δεν κοίταζε δεν θα ήταν ένοχος....
Ηλίας Μαρμαράς
Κοντέινερ τχ 11 
 
(*) Αυτός που βλέπει δεν ξέρει να βλέπει, Jacques Rancier