Σε λίγο η αίθουσα ερημώθηκε, ησύχασε. Μόνο, πότε πότε, ακουγόταν πάνω στη σκηνή ένα ανεπαίσθητο σούρσιμο ανάμεσα στις κουρτίνες
Τάκης Κουφόπουλος
"Ο ηθοποιός"

Δευτέρα 27 Ιουνίου 2011

Εγώ τρελός δεν είμαι


Στο Λύκειο είχαμε ένα μαθηματικό, ο οποίος, όταν κάναμε καμιά πατάτα, μας έλεγε: «Ή εσύ είσαι τρελός, ή εγώ είμαι τρελός, αλλά εγώ τρελός δεν είμαι». Τον θυμήθηκα, όταν παρακολουθούσα τα τεκταινόμενα των τελευταίων ημερών, και είπα «εγώ τρελός δεν είμαι».
Ας αρχίσουμε από την τριημερία της γελοιότητας 15-17 Ιουνίου. Τι είναι αυτά τα περί συναίνεσης που απαιτούν οι Ευρωπαίοι και εμείς αγωνιζόμαστε να ανταποκριθούμε στην απαίτηση τους; Εντάξει, οι σημερινοί ευρωπαίοι ηγέτες είναι ανιστόρητοι. Εδώ δεν μπορούν να συλλάβουν την ιστορία της Ευρώπης και τη ευρωπαϊκής ενοποίησης, την πολιτική ιστορία της Ελλάδας θα ξέρουν;
Δε βρέθηκε, όμως, κανένας δικός μας να τους εξηγήσει ότι από την εποχή του Εμφυλίου και μετά η ελληνική πολιτική ζωή κυριαρχείται από μετωπικές συγκρούσεις, και ότι αυτές δίνουν τον τόνο στην πολιτική κουλτούρα μας; Από τον «Ανένδοτο Αγώνα», στα Ιουλιανά, και από εκεί στις διαρκείς μετωπικές συγκρούσεις ΠΑΣΟΚ-ΝΔ στη Μεταπολίτευση, η πολιτική ιστορία μας υπήρξε πάντα συγκρουσιακή. Από πού θα μας προέκυπτε ξαφνικά η συναίνεση;
Και τώρα έχω μπροστά μου το Μεσοπρόθεσμο και βλέπω με φρίκη ότι με τα μέτρα που επιβάλλει σπάει, κυριολεκτικά, της ραχοκοκκαλιά αυτής της μεσαίας τάξης, που είναι και το μόνο –μικρό ή μεγάλο– παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας μας. Ο πατήρ Παπανδρέου είχε κάνει σημαία του τους μικρομεσαίους, ο υιός Παπανδρέου τους τσακίζει, κατ’ απαίτηση της Ευρωζώνης. Πώς είναι δυνατό να ανασυνταχθεί αυτή η κοινωνία με μια ξεζουμισμένη μικρομεσαία τάξη; Με το Δημόσιο, τις ΔΕΚΟ ή το Ελληνικό;

Εγώ είμαι ο τρελός;
Από την άλλη, είδα τον Θόδωρο Πάγκαλο να ανεβαίνει στο βήμα της Βουλής και να μιλάει περί 1981 και εγκατάστασης της γνήσιας Δημοκρατίας. Κανείς δε σκέφτηκε να του πει: «Αφήστε τη Δημοκρατία, κ. Πάγκαλε. Εδώ και δέκα πέντε μήνες είχατε αναλάβει να ξεκαθαρίσετε τις ΔΕΚΟ. Τι κάνατε;» Κανείς δεν τον ρώτησε. Η ΝΔ ξαναγύρισε στην αίθουσα, για να παίξει το προσφιλές συγκρουσιακό παιχνίδι της.
Συμφωνούμε να περικοπούν οι μισθοί και οι συντάξεις, επιβάλλουμε φόρους και απανωτές αυξήσεις ΦΠΑ στους μικρομεσαίους, επειδή το ζητάει η Τρόικα. Αλλά το δικό μας κράτος είναι εκείνο που δεν μπορεί να εισπράξει τους φόρους, και να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή. Δέκα πέντε μήνες ακούω κούφιες απειλές για τους φοροφυγάδες και γι αυτούς που έβγαλαν τα λεφτά τους στις πέντε άκρες της Ευρώπης. Η μόνη που κινδυνεύει με φυλακή είναι η μαφία του ποδοσφαίρου. Οι μαφίες των φοροφυγάδων και του πελατειακού κράτους ζουν και βασιλεύουν.
Η δική μας ολιγωρία να ξεκαθαρίσουμε το Δημόσιο είναι το τσεκούρι που αποκεφαλίζει τώρα τους μικρομεσαίους. Και βλέπω ορισμένους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να ξεσπαθώνουν λάβροι κατά του ξεπουλήματος της ΔΕΗ, του ΟΛΠ, του ΟΤΕ, αλλά να μην τους περισσεύει ούτε μια λέξη, γι αυτά τα δύσμοιρα μικρομεσαία στρώματα.

Ελα, όμως, που το σύστημα του κοινοβουλευτικού πατερναλισμού, το οποίο κυριάρχησε στη Μεταπολίτευση, με πρώτο διδάξαντα τον Ανδρέα Παπανδρέου, μας έχει τελειώσει. Πάνε οι 300 που μοίραζαν λεφτά, αυξήσεις και επιδόματα και φωτογραφίζονταν με τα κλαδικά τέκνα τους. Τώρα ζούμε με  ένα είδος «βιβλιάριον απόρων κορασίδων» της «άνασσας» Φρειδερίκης. Και όπως για να πάρεις το «βιβλιάριο» έπρεπε να είσαι «εθνικών φρονημάτων», έτσι και τώρα, για να το πάρεις, πρέπει να ψηφίσεις το Μεσοπρόθεσμο.
Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται ο κύριος Σαμαράς και η Νέα Δημοκρατία. Εγώ καταλαβαίνω την τακτική του κ. Σαμαρά. Ετσι κερδίζονται οι εκλογές στην Ελλάδα: με την απαξίωση της εκάστοτε κυβέρνησης από την αντιπολίτευση.
Μόνο που εδώ έχουμε μια διαφορά. Ενώ ο κ. Σαμαράς απαξιώνει την κυβέρνηση, οι ομοϊδεάτες του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα απαξιώνουν την ίδια στιγμή τον κ. Σαμαρά.
Τι θα γίνει, αν αύριο η Νέα Δημοκρατία ως κυβέρνηση βρει όλες τις πόρτες κλειστές στην Ευρώπη; Τι θα κάνει τότε ο κ. Σαμαράς; Εχει εναλλακτικό σχέδιο, όταν θα έρθουν τα δύσκολα και δε θα μπορεί να παίζει τον ανένδοτο εκ του ασφαλούς; Ή δεν έχει, ή έχει και μας το κρύβει. Το ένα είναι χειρότερο από το άλλο.
Και αν είναι έτσι, τότε τι θα λύσουν οι εκλογές; Οι εκλογές αλλάζουν κυβερνήσεις, δεν αλλάζουν μυαλά.
Ποιος είναι εδώ, ο τρελός; Εγώ, πάντως, δεν είμαι.
Πέτρος Μάρκαρης

Οι εικόνες από τη συλλογή του Hans Prinzhorn

Ο Hans Prinzhorn (1886-1933), ιατρός και ιστορικός τέχνης παράλληλα, ο οποίος θεωρείται σήμερα πρωτοπόρος στη διατομεακή προσέγγιση των δύο αντικειμένων. Ο Prinzhorn, γοητευμένος από τις θεματικές αναζητήσεις της πολιτισμικής ανθρωπολογίας όπως η απαρχή  της καλλιτεχνικής ενόρμησης, θέλησε να προσεγγίσει τη «σχιζοφρενική αίσθηση της ύπαρξης» όπως αυτή αποτυπωνόταν στη σύγχρονή του εξπρεσιονιστική τέχνη. Ήλπιζε δε, να αποκτήσει άμεση γνώση για τα ερωτήματα αυτά μέσα από την καταβύθιση στα έργα των ασθενών του.
 Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συγκέντρωσε έργα από διάφορες ψυχιατρικές κλινικές και δημιούργησε μία μοναδική συλλογή στην Χαϊδελβέργη. Στο εικονογραφημένο βιβλίο που εκδόθηκε το 1922, όχι μόνο αποτύπωσε τη συλλογή αλλά και την ερμήνευσε πλαισιώνοντάς την με μία κριτική εξέταση της κυρίαρχης κουλτούρας της εποχής.
Με τον τρόπο αυτό αποσυνέδεσε μια για πάντα τα έργα των ασθενών από τη διαγνωστική τους και συνέβαλε αποφασιστικά στην επαναθεώρηση των δημιουργικών αυτών φαινομένων με όρους ψυχολογικής ισοτιμίας, δίνοντας μάλιστα έμφαση στην εικαστική δεινότητα ορισμένων εξ’ αυτών.
 Η μείζων συμβολή του έγκειται στο ό,τι προσφέροντας στην παραγκωνισμένη, «τρελλή» τέχνη και στους δημιουργούς της μία θετική επανεκτίμηση, διευκόλυνε την αναγνώριση του ταλέντου των ψυχιατρικών ασθενών και την επανένταξη των ιδίων στην κοινωνία.