Τάκης Βαρβιτσιώτης , Θεσσαλονίκη 1916-1/2/2011

Με κοιτάζεις
Ένα ρουμπίνι ανάβει
Στο βυθό της θάλασσας
Ένας άλικος κύκλος
Με περισφίγγει

Μιλάς
Βουίζουν μέλισσες
Σε μια κυψέλη
Μια αιμάτινη σφραγίδα
Αποτυπώνεται στο στήθος μου

Σωπαίνεις
Γεννιούνται περιστέρια
Παγώνουν τα δάκρυα

Χαμογελάς
Λάμπουν ατέλειωτες
Δροσοσταλίδες
Ένα χέρι αόρατο μ' οδηγεί
Στον προθάλαμο του ονείρου

Ενωμένα χέρια, 1980

 Τι ευτυχία θα ήταν να μπορούσε ένας στίχος να αλλάξει την πραγματικότητα! Αλλά η πραγματικότητα, κυρίως στις μέρες μας, είναι αδυσώπητη και επηρεάζει ολέθρια τον ποιητή. Καταργεί την ευαισθησία, κατατομή στα αισθήματα του με το ψυχρό λεπίδι ενός ανατόμου και τον υποχρεώνει να μην ονειρεύεται, αλλά να διανοείται! Ωστόσο, η υπέρβαση είναι αναγκαία. Έτσι, εγώ τουλάχιστον, δεν μπορώ να αποδεχθώ αυτή την τόσο παγερή και απάνθρωπη προοπτική, αυτή την περίπτυξη του θανάτου και αγωνίζομαι πάντα να ξεπεράσω την φρικτή ανελέητη πραγματικότητα που ζούμε, να διασώσω την αυταπάτη, να συντηρήσω τους χτύπους της καρδιάς. Γιατί στους σημερινούς ποιητές εναπόκειται να προβούν σε μια υπέρβαση του πραγματικού, να ψελλίσουν κάποιες λέξεις ζωοποιές, να εξαπολύσουν κύματα φωτός, που είναι πρωτίστως πηγές ελπίδας για όλους τους ανθρώπους

Από μια συνέντευξή του στον Γιώργο Παπαδάκη 

Γεννημένος το 1916 στη Θεσσαλονίκη (σσ. κατοικούσε στο ίδιο σπίτι σχεδόν από τη γέννησή του πίσω από την Αγία Σοφία), σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διορίστηκε ως δικηγόρος το 1940. Παρά ταύτα παρέμεινε έκτοτε αφοσιωμένος στην ποίηση. Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, στα γράμματα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1936, στο περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες», και πιο δυναμικά μία δεκαετία αργότερα, όταν εκδόθηκε το περιοδικό «Κοχλίας».

Δημοσίευσε 22 ποιητικές συλλογές. Το έργο του μεταφράσθηκε σε πολλές ξένες γλώσσες και ο ίδιος μετέφρασε Γάλλους, Ισπανούς και λατινοαμερικανούς ποιητές. Ήταν μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης των Ποιητών και επισκέφθηκε, ως επίσημος καλεσμένος, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρουμανία και την Ισπανία. Είχε λάβει μέρος σε πολλά φεστιβάλ Ποίησης, ενώ παρευρέθηκε και ως εκπρόσωπος τής Ελλάδας σε παγκόσμια συνέδρια και σε διεθνείς συναντήσεις συγγραφέων. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα, το Α΄Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Αθηνών, το Βραβείο Ουράνη, το Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης Φερνάντο Ριέλο, τον τίτλο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών και το ευρωπαϊκό Βραβείο Χέρντερ. Το 1995 εκλέχθηκε μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Μιχαήλ Εμινέσκου, που εδρεύει στην Ρουμανία, και του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Συγκέντρωσε, στα 70 και πλέον χρόνια της ενασχόλησής του με την ποίηση, τις περισσότερες ίσως διακρίσεις, που έχουν δοθεί σε Έλληνα ποιητή. Ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης (σσ. ο ίδιος, παρά τις πολλαπλές του διακρίσεις, δεν κατάφερε να βραβευθεί με τον Νόμπελ ποίησης, παρότι υπήρξε τρεις φορές υποψήφιος) τον είχε χαρακτηρίσει «βαθύ γνώστη της λυρικής τέχνης».

Από το 1999 υπήρξε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

«Ο ποιητής / Αυτός ο αθώος / Αυτός ο μάγος / Ο θαυματοποιός / Ο μυστηριώδης δαμαστής των λέξεων / Που λατρεύει την ομορφιά / Αυτός ο μικρός θεός που μιλά / Και με το λόγο του γίνεται φως» έγραφε «αυτοχαρακτηριζόμενος», ίσως περιγράφοντας τον «ποιητή» με τον τίτλο «αυτός ο μικρός Θεός που μιλά» σ΄ένα από τα τελευταία ποιήματά του, από τη συλλογή «Όμως το χιόνι πάντα μένει».

«Είναι καιρός να καλλιεργηθεί η ιδέα ότι η ποίηση -όπως και η τέχνη γενικότερα- είναι ένας σταυρός μαρτυρίου, που τον σηκώνουν μοναχά άνθρωποι σημαδεμένοι από τη μοίρα, μία νόσος εκ γενετής. Με δύο λόγια δημοκρατία, σοσιαλισμός, χριστιανισμός, είναι το τρίπτυχο που αντιπροσωπεύει και συμπυκνώνει την πνευματική μου υπόσταση», έλεγε προ τριετίας σε συνέντευξή του με αφορμή την απονομή του Βαλκανικού βραβείου «Αίμος».

Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας, το Διοικητικό Συμβούλιο σε έκτακτη συνεδρίασή του αποφάσισε: Να παραβρεθεί σύσσωμο στην κηδεία του, να αφιερώσει στη μνήμη του τη φετινή γιορτή της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης (21 Μαρτίου) και να θεσπίσει ένα ετήσιο βραβείο νέων Θεσσαλονικέων ποιητών, στη μνήμη του.

Από το tvxs

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

(2010) Υδατόσημα, Μπίμπης Στερέωμα (2009) Τα ποιήματα του 2008, Κοινωνία των (δε)κάτων (2008) Ο διάπλους του καθρέφτη, Αρμός (2007) Εκλογή ποιημάτων, Αρμός, [μετάφραση] (2007) Εκλογή ποιημάτων, Αρμός, [μετάφραση] (2006) Ανθολογία ποιημάτων, Κοροντζής, [μετάφραση] (2004) Το μήνυμα των ποιητών, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη (2003) Ποιήματα 1941 - 2002, Καστανιώτη (2002) Εκλογή ποιημάτων, Ιωλκός, [μετάφραση] (2002) Μικρά ερωτικά εγκώμια, Αρμός (2002) Όμως το χιόνι πάντα μένει, Ίνδικτος (2001) Εκλογή ποιημάτων, Εκδοτική Θεσσαλονίκης, [μετάφραση] (2000) Άτριον, Κέδρος (1999) Ποιήματα, Αρμός, [μετάφραση] (1999) Πρόσωπο και είδωλο του Γ. Θέμελη, Ευθύνη (1999) Τα δώρα των μάγων, Καστανιώτη (1999) Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη, Ευθύνη (1998) Όχι πια δάκρυα, Κέδρος (1997) Άρωμα ενός κομήτη, Καστανιώτη (1997) Νήματα της παρθένου, Κέδρος (1993) Η θαυμαστή αλιεία, Μπίμπης Στερέωμα (1993) Φαέθων, Μπίμπης Στερέωμα (1988) Σύνοψη, Παρατηρητής (1986) Δέκα ποιήματα της οργής και του χρέους μαζί με το δοξαστικό της ελευθερίας, Παρατηρητής (1980) Ενωμένα χέρια, Μπίμπης Στερέωμα (1979) Η Άννα της απουσίας, Μπίμπης Στερέωμα Τρίτη πανελλήνια ποιητική συνάντηση 1940-1960, Παρατηρητής

Θρυμματίστηκε ο καθρέφτης μου
Και το χαμόγελό μου

Πίσω απ’ τα σύννεφα
Μια λευκή μορφή
Με περιμένει
Μακραίνοντας του χαμογέλιου μου τα θρύμματα

Ύστερα έρχεται το σκοτάδι
Μια αιχμή λαμπερή
Ένα μεγάλο μάτι που αργοπορεί σε κάθε γραμμή
Το κρύο και η αλήθεια

Ένας καπνός που βγαίνει από το στήθος μου

Μεταθανάτιο

Φύλλα ύπνου, 1949